پرچنان

شاید برای شما هم در این یکسالی که از شهریور 1401گذشت پرسش مطرح شده باشد که چرا به اینجا و اینگونه رسیدیم؟ احتمالاً پاسخ های بسیاری از این وری ها و آن وری ها در این یکسال شنیده و دیده و خوانده باشیم. اما به گمانم کتاب دولت مدرن و بحران قانون نوشته مرحوم فیرهی پاسخی ریشه ای به این پرسش داده است. فیرهی کرونا گرفت و مرد و فصل نتیجه‌گیری و راهبردهای همین کتاب را نتوانست بنویسد و به پایان برساند. اما گویی این روزها را دیده بود. کتاب ابتدا پیرامون مشروطه و اتفاقات تاریخی آن و گفتگو های مجلس شورای ملی و حواشی شیخ فضل‌الله کنکاش میکند و به بررسی تولد ناقص واژه های چون ملت ، دولت و قانون که تا به امروز گریبان مردم این سرزمین را گرفته است می‌پردازد. جان کلام کتاب، بحران در این واژه هاست این که مشروعیتِ حاکمیت از کجاست؟ در قانون اساسی فعلی از آن خداست و ابهامات پیرامون حاکمیت ملی یا مردم دارد. اما در پندار بسیاری از ملت با توجه به شناسنامه های مهر خورده و رای گیرایهایی که این ده ها سال صورت پذیرفته است، اطلاع رسانی و آگاهی مردم از دیگر کشورها و حاکمیت مردم آنجا و رسمیت یافت دولتها از طریق مردمانشان، این پندار شکل گرفته است که گویی مشروعیت حاکمیت ما نیز از جانب مردم است اما با توجه به قانون اساسی اینگونه نیست. با توجه به این دو نگاه دره ای بسیار عمیق بین مردم و حاکمیت در حال شکل گیری است و تا این دو نگاه به یک نگاه متحد تغییر پیدا نکند این تنش ها ادامه و تشدید شده ادامه دار خواهد بود. با توجه به روند جهانی این اندیشه که مشروعیت از مردم است رو به گسترش است. در مردمان ما نیز ظهور و بروز روز افزون یافته و می یابد. وقتی این سخن اساس حاکمیتی شد آنگاه است که نگاه ملی و ملیت مفهوم می یابد و در غیر این ، یعنی حاکمیت از آن خداست، کمرنگ و حتی بیرنگ است که میتوانیم با مراجعه به حافظه‌ی تاریخی خود به صحت این سخن پی ببریم. در پایان، بندی از کتاب را می‌آورم که پیش‌بینی این روزهای کشور بود از جناب نویسنده: «محتمل ترین فرضیه برای امروز و آینده نزدیک ما این است که مذهب و نیروهای مذهبی در چنین شرایطی،از سویی به افزایش بی‌قراری ( مثل قانون صیانت، قانون حجاب، حذف انقلابیون قدیمی و بیانیه گام دوم و...) در حوزه حکمرانی کمک می‌کنند و از سوی دیگر همین بی‌قراری‌ها موجبات اضطراب و ریزش باورهای مذهبی در افکار عمومی جامعه خواهد شد. جامعه ما آبستن دو چیز مهم است: تحولات بنیادین در مذهب شیعه،( که هر کدام ما این روزها با نگاه های حیرت پیرامون دوستان و اقوام خود و دور شدن از مذهبی که قبل تر ها بدان دلبسته بودند، یا بودیم، میبینیم) و نیهیلیسم فراگیر در ساحت فرد و جامعه» لازم به ذکر است که پرانتز ها از من بود و نه نویسنده. پی نوشت با سپاس از پیمان که این کتاب را معرفی کرد و به امانت داد https://t.me/parrchenan